Camiler

Boyac� Cami:
       Hamdi Kutlar Caddesi ile Kutlar Soka��n�n birle�ti�i yerde bulunmaktad�r. Kad� Kemalettin taraf�ndan yapt�r�lm��t�r. Caminin minberi üzerindeki oyma kitabede 759 Hicri (1358 Miladi) tarihi yazmaktad�r. Ancak bu tarihten daha önce yap�ld�� kanaati hakimdir. Caminin özelliklerinden birisi de minberin alttan k�zakl� olmas� ve duvarda özel olarak yap�lan bölmesine girip ç�kabilmesidir. Avlu giri�inin sa��nda tek �erefeli çokgen gövdeli peteksiz bir minaresi bulunmaktad�r. Ayr�ca Gaziantep’in en büyük camilerinden olan Boyac� Camii’nin içindeki ince ah�ap i�çili�i dikkat çekicidir.

       �eyh Fethullah Cami Ve Külliyesi :
       Kepenek mahallesinde bulunmaktad�r. Halk aras�nda bu camiye “A�a�� eyh Camii” de denilmektedir. Caminin banisi, keramet sahibi ve ermi� bir ki�i olan �eyh Fethullah ; Halife Hz. Ebubekir soyundan gelmektedir. Hicri 971 (Miladi 1564) tarihinde yap�lm��t�r. Harim, ortada sekizgen ta� aya�a oturan ve yelpaze �eklinde aç�lan tonozlarla, ask� kemerlere ba�lanan bir örtü sistemine sahiptir. Bu tür örtü sistemi �eyh Fethullah Camiinden ba�ka �imdiye kadar hiç bir camide görülmemi�tir. Ortadaki sekiz kö�eli ta� aya�a ra�men bu cami merkezi planl� camiler grubuna dahil edilebilir. Genelde merkezi planl� camiler kubbe ile örtülüdür.

       �eyh Fethullah Camii tonozla örtülü olmas�na ve ortada aya�� ihtiva etmesine ra�men merkezi mekan bütünlü�ünü muhafaza etmi�tir. Caminin portal, mihrap, minber ve pencere sövelerinde renkli ta� i�çili�i bak�m�ndan Memluklu sanat�n�n etkileri görülmektedir. Ancak portal kavsaras� ile caminin içindeki pencere al�nl�klar�n�n süslemesinde Osmanl� sanat üslubunun özelliklerini de görmek mümkündür. Harimin gerisinde son cemaat yeri ve d�� avlu mevcuttur. Giri� zeminindeki renkli ta� dö�emesi bölgeye has bir özelliktir. Tek �erefeli bodur minaresi vard�r.�eyh Fethullah camii; zaviyesi, kasteli, medresesi ve hamam�yla bir külliye olarak in�a edilmi�tir. Antep Savunmas�nda �ehit dü�en Karay�lan ( Molla Mehmet)’�n mezar� cami bahçesindedir. Bu caminin di�er camilerden farkl� olan özellikleri �unlard�r:
1- Cami olarak in�a edilmi�tir.
2- �lk yap�ld�� gibi kalm�� olup, geni�letilmemi�tir.
3- Di�er camilerde Osmanl� ve Arap mimarisi özellikleri varken, bu camide Selçuklu mimarisi özelli�i vard�r.
4- Banisi kutsal say�lmakta, kendine özgü mimarisi bulunmaktad�r.
5- Antep Savunmas�nda �ehit olan Karay�lan (Molla Mehmet) ‘�n mezar� burada bulunmaktad�r.
6- Bu caminin e�i benzeri dünyada bir daha yap�lmam��t�r.

        �hsanbey (Esenbek) Cami:
       �ehitler caddesi üzerinde bulunan caminin eski kay�tlarda ismi “Esenbek” olarak geçmekte ve ne zaman yap�ld��na dair kesin bir bilgide bulunmamaktad�r. Mabetin alt�nda eskiden caminin su ihtiyac�n� kar��layan bir kastel bulunmaktad�r. Kastele avlu kap�s�n�n hemen önünden karata�tan yap�lma 25 merdivenle inilir.

        Hac� Nas�r Cami:
       Hac� Nas�r ad�nda bir ki�i taraf�ndan bugün Elmac� Pazar� denen yerde mescid olarak yapt�r�lm��t�r. Hac� Nas�r, 16. yüzy�lda ya�am�� olup, yap�m� da 16. yüzy�la tarihlenmektedir. 130-140 y�l sonra Kamalakzade Hac� Mahmut o�lu Hasan A�a taraf�ndan mescide minber konularak camiye dönü�türüldü. En önemli onar�m�n� Miladi 1812 (Hicri 1227) y�l�nda geçirdi�i kap�s�n�n üzerindeki kitabesinden anla��lmaktad�r.

        Handaniye (Handan Bey) Cami:
        Karagöz mahallesindedir. Bu camiye Handan Bey Camii de denilmektedir. Caminin Miladi 1647 y�l�ndaki kay�tlarda ismi Handan Bey olarak geçmektedir. Antep’te ya�am�� Erzincanl� beylerin en fakiri say�lan Handan A�a taraf�ndan yapt�r�lm��t�r. Gelir getiren bir de saraçhanesi olan cami, Miladi 1791 y�l�nda yeniden yap�ld�. Caminin onar�mlar�nda bundan sonra saraçhaneden al�nan gelir kullan�lmaya ba�land�. Antep Savunmas�’nda cami ibadet yap�lamayacak duruma gelmi�ti. Daha sonra yeniden bir onar�m geçirmi�tir.

        Eyüpo�lu Cami:
       Kendi ad�yla an�lan Eyüpo�lu mahallesindedir. Caminin yap�l�� tarihi ve kimin taraf�ndan yap�ld�� veya yapt�r�ld�� konusunda yeterli bilgi bulunmamaktad�r. 1586 tarihli �er-i Mahkeme Sicillerinden bu tarihten önce yap�ld��n� anl�yoruz. �çten çapraz tonozludur. Alt� gözlü son cemaat yerinin gerisinde duvarla çevrili d�� avlusu mevcuttur. Mihrap siyah vi�ne çürü�ü ve beyaz mermerle çe�itli geometrik �ekillerden olu�an süslemeyi ihtiva eder. Merdivenle ç�kmal� minberi ve vaaz kürsüsü mevcuttur. Minaresi tek �erefeli olup �erefe alt� mukarnasl�d�r.Gövde ve petek k�s�mlar� bilezik ve sa��r kemerlerle süslenmi�tir.

        K�l�nço�lu Cami:
       K�l�nço�lu mahallesinde bulunmaktad�r. Hicri �aban Ay� 1186 tarihli ve di�er belgelerden bu mabedin H.1083 (M.1672) y�l�ndan önce K�l�nço�lu Hamza Bey taraf�ndan mescit olarak yapt�r�ld��, daha sonra Osman Efendi adl� bir hay�rsever taraf�ndan minber eklenerek camiye çevirdi�i anla��lmaktad�r. Bu caminin en ilginç yan� duvarlar�n�n kale suru gibi kal�n olmas�d�r.

        Ömer �eyh Cami :
       Ömer �eyh taraf�ndan bugünkü merkez Yaz�c�k mevkiinde Turna soka��n kö�esinde in�aa edilmi�tir.Kesin olarak ne zaman yap�ld�� bilinmemekle birlikte H.967 (M.1559) y�l� �eri Mahkeme sicili kay�tlar�na göre bu tarihten önce en az�ndan mescit olarak yap�lm�� oldu�u anla��lmaktad�r.

        Bostanc� Cami:
       �ehir merkezi Bostanc� Mahallesinde Bostanc� cami sokakta bulunan caminin hangi tarihte ve kimin taraf�ndan yapt�r�ld�� bilinmemektedir.Ancak H.965 ve 967 tarihli �eri Mahkeme sicillerinde ad� Bostanc�lar Mescidi olarak geçmektedir.Bu belgelerden caminin yap�l��n�n M.1557 y�l�ndan önce oldu�u anla��lmaktad�r.

        Kabasakal Cami:
       �ehreküstü semti Kocao�lan mahallesindeki Ahmet Çelebi �lkö�retim okulunun kuzeyinde bulunmaktad�r. Hac� Ahmet ad�nda birisi taraf�ndan mescit olarak yapt�r�lm��, Kabasakalo�lu �smailo�lu Hamza A�a taraf�ndan minber eklenerek camiye çevrilmi�tir.Hamza A�a’n�n H.1114 tarihinde öldü�ü veraset belgesinden anla��lmaktad�r.Buna göre caminin yap�m� M.1702 tarihinden daha önce olmas� gerekir.

        Ahmet Çelebi Cami :
       Ulucanlar Mahallesindedir. Caminin kurucusu Peygamber soyundan Hac� Osman o�lu �eyh Ramazan Efendi’dir. Bu eser medrese, cami, kastel olarak pe� pe�e s�ralanm��t�r. Cami sonradan ilave edilen medreseyi yapt�ran Ahmet Çelebi’nin ad�yla an�lmaktad�r. Caminin; kitabesinden l083 hicri (l672 miladi) tarihinde yap�ld�� anla��lmaktad�r.Bahçesinde bulunan kastele l2’si kesme ta�tan, 32’si kayaya oyma 44 merdivenle inilir. Cami ah�ap i�çili�inin e�siz örneklerini yans�tmakta olup, ayr�ca kad�nlar�n da ibadet etmeleri için ayr� bir bölümü vard�r.

�irvani (�irvani Mehmet Efendi) Cami:
Gaziantep Kalesi’nin bat�s�nda Seferpa�a Mahallesinde bulunmaktad�r.Eskiden tarihi Gaziantep camileri içerisinde minaresi iki �erefeli olan tek cami oldu�undan bu camiye halk taraf�ndan “�ki �erefeli Cami” de denir. �irvani Mehmet Efendi , camiyi yapt�ran ki�inin ad�d�r. Rivayete göre �irvani Seyit Mehmet Efendi Hz. Muhammed’in torunu Hz. Hüseyin’in soyundan gelmektedir. Caminin yap�l�� tarihinin Miladi 1677 tarihinden önce oldu�u belgelerden anla��lmaktad�r. Bir efsaneye göre cami herhangi bir nedenle y�k�l�rsa onu yeniden yapacak kadar alt�n ve gümü�ün temelinde gömülü oldu�u söylenir. Camide eskiden dervi�lerin zikrettikleri bir oda ve ah�ap i�çili�inin güzel örnekleriyle süslenmi� bir müezzin mahfili de bulunmaktayd�. Bir ba�ka önemli bölüm ise Boyac� Camiinde oldu�u gibi minberin alttan k�zakl� olmas�, duvarda yap�lan özel bölmesine girip ç�kabilmesidir.

Tekke (Tekke Mevlevihane) Cami:
       Kozluca Mahallesi Küçük Pazar soka��n�n güneyindedir.Resmi kay�tlarda ad� Mevlevihane Camisi olarak geçer. Ancak halk taraf�ndan Tekke Camii olarak bilinir. Cami, hücreler, semahane, yönetim ve Mevlevi dervi�lerinin oturma odalar�, tuvaletler, havuzlar, küçük ve k�sa minaresinden olu�an eserler toplulu�udur. Cami M.1638 y�l�nda Mustafa A�a ad�nda bir Türkmen A�as� taraf�ndan yapt�r�lm��t�r.Miladi 1901-1903 (H.1319 ve 1321) y�llar�nda ç�kan büyük yang�nlarla gelir getiren yap�lar� tamam�yla yanm��t�r.Zaman�n Mevlevi �eyhi ve vakf�n mütevellisi olan �eyh Mehmet Münip Efendi taraf�ndan yanan yerler yeniden yapt�r�lm��t�r.Caminin minaresi,alt�ndan geçen yol nedeniyle dikkat çekicidir.

        Karatarla Cami:
       Karatarla Mahallesi Eski Saray caddesi Kundurac�lar çar��s�ndad�r.Mescit olarak in�aa edilmi�, Gergeri Halil Çavu� ad�nda bir hay�rsever taraf�ndan geni�letilerek cami durumuna getirilmi�tir. Yap�lan bu de�i�iklik Hicri 1063 tarihli belgelerden anla��lmaktad�r. Gaziantep’teki camilerin minareleri içerisinde en zarif olan�d�r.

        Kozanl� Cami:
       Kozanl� Mahallesi Kozanl� sokakta bulunmaktad�r.H.1065 ve 1057 tarihli �eri Mahkeme Sicillerinde mescit olarak geçmektedir.Kozanl�daki mabedin H.1088 tarihli �eri Mahkeme Sicilleri kayd�nda Üstat Ali Bey’in yapt�rd�� cami olarak geçmektedir.Caminin örtüsü içten çapraz tonozludur.Ç�kmal� çift minberi ,üç gözlü son cemaat yeri,tek �erefeli bodur bir minaresi mevcuttur.
    A�a Cami :
       Tunus’lu Antep Kaymakam� Ferruh A�a (Bey) taraf�ndan merkez �ehreküstü, Suyabatmaz Mahallesi �ehitler Caddesinde, Miladi 1554-1559 tarihleri aras�nda yapt�r�lm��t�r.

        Kurtulu� Cami :
       Gaziantep’in Tepeba�� Mahallesindedir. 1892 y�l�nda kilise olarak yap�lan cami önceleri kilise ve cezaevi olarak kullan�lm��t�r. Bir tarih hazinesi gibi eski ihti�am�ndan hiç bir �ey kaybetmeyen Kurtulu� Cami, Gaziantep’in en büyük camilerindendir.

        Gaziantep’in Di�er Camiler : Kozluca Camii, Hac� Veli Camii, Karagöz Camii, Kanal�c� Camii, Bekirbey Camii, Ç�narl� Camii, �ahveli Camii, Ay�ebac� Camii