For English
MİLLİ MÜCADELE YILLARINDA GAZİANTEP
30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Mütarekesi Osmanlı İmparatorluğu'nun ölüm fermanı olmuş ve İtilaf Devletleri paylaştıkları topraklara sahip olmak amacıyla hızla harekete geçmişlerdi. 1914'te, Birinci Dünya Savaşı başladığı zaman Gaziantep, yaklaşık 80 bin nüfuslu bir sancak merkeziydi. Bu muazzam şehir tarihin en adaletsiz işgaline sahne oluyordu.
Halep'te bulunan İngilizler, Mondros Mütarekesinin 7. maddesine dayanarak 15 Ocak 1919'da bir süvari tugayı ve beraberindeki kuvvetlerle Antep'i işgal ettiler.
Türklere karşı büyük bir hırs, kin ve nefretle dolu olan Ermeniler, İngiliz makamlarını etkileyerek, sert ve zalim bir idare kurulmasını sağladılar. Türklerin satışa çıkardıkları taşınabilir mallarını "Ermeni Malıdır" diye gasbettiler. Silah arama bahanesi ile şehir günlerce baskı altında tutuldu, bütün evler arandı, sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Türkler; ekmek bıçaklarına kadar ellerindeki kesici ve patlayıcı silahlarını İngiliz makamlarına teslim etmek zorunda kaldılar.
İşgalin ağırlığı, düşmanın eziyet ve kötü davranışları, Türklerin kararlılık ve direnme azmini güçlendirdi. Halktaki bu ruh halini sezen İngilizler, Ermeniler ve Türkler arasında ayrım yapmadan bölgeyi idare etmeye yöneldiler ve Ekim 1919'da Antep'i Fransız işgaline terk ettiler.
Fransızlar, 11 Ağustos 1920'de Antep'i ikinci kez kuşatmış ve halk açlıkla karşı karşıya kalmıştı. Durumu değerlendirmeye çalışan General Gouraud Antepli'lere teslim olun teklifinde bulundu. Bu teklifte, Sevr Antlaşmasının uygulanmasını istiyordu. Fransız idaresi tanınacak, cephane ile adları verilen kişiler teslim edilecekti.
Sonuçta 9 Şubat 1921'de saat 10.00'da Fransız Karargâhında şehrin teslim protokolü imzalandı.
On bir maddeden oluşan teslim protokolüne göre: "... Antep Fransız mandası altına girecek, ordu birlikleri harp esiri olarak kabul edilecek, bütün silah ve harp gereçleri Fransızlara teslim edilecek, Türk ve Ermeni halklarına eşit işlem yapılacak ve güven altında bulundurulacaktı..."
Bu protokolden sonra Fransızlar şehre girdiler.
Bu suretle 1 Nisan 1920'de başlayan Gaziantep Savunması dost düşman bütün dünyanın hayranlık ve takdirlerini kazanan kahramanlıklarla on ay sekiz gün sürdükten sonra açlık yüzünden sona ermişti.
Nihayet 15 Mart 1921 tarihinde Londra'da Türkiye Hariciye Vekilleri Bekir Sami Bey'le Fransız Delegasyonunun Antep, Adana ve çevresinin Türklere iadesi üzerine anlaşmaya varmaları özellikle Ermeni ve Fransızları yasa boğmuştur. Nitekim bu anlaşma Ankara İtilafnamesi ile son şeklini almış ve 25 Aralık 1921 tarihinde Fransızlar şehrimizi terketmiştir.
Gaziantepliler, Bayrak şehidi şahin Bey'in öncülüğünde 6317 şehit verme pahasına, tarihe mal olacak örnek bir savunma yaparak, işgal kuvvetlerine karşı kahramanca mücadele vermişlerdir.
Bu nedenle Gaziantepliler, Atatürk'ün;
"Türküm diyen her şehir, her kasaba ve en küçük Türk köyü, Gazianteplileri kahramanlık misali olarak alabilirler." övgüsüne mazhar olmuştur.